معرفی:
«سیر در بیراهه» نوشته علی جعفری هرستانی(-۱۳۶۳) و محمداسماعیل پسندیده پژوهشگران دانشگاه امام صادق(ع) است. این کتاب مروری است بر ماجرای قائم مقامی و انحراف و عزل آیتاللّه منتظری و مواضع امام خمینی (ره) در مقابل آن. در بخشی از کتاب میخوانیم: ماجرای آیتاللّه منتظری را میتوان از نمونه اقداماتی دانست که در آن تلاش شد برای جایگاه رهبری انقلاب و زعامت و ولایت شیعه، نسخۀ بدلی ارائه شود؛ چرا که از زمان اوجگیری انقلاب اسلامی ایران به رهبری امام خمینی(ره) و مشخصشدن جایگاه رهبری در شکلگیری و تداوم نهضت، یکی از راههایی که برای سرنگونی انقلاب اسلامی مورد توجه مخالفین قرار گرفت، ضربه واردکردن و ایجاد تزلزل یا انحراف در جایگاه و شخصیت رهبری انقلاب بود. سابقۀ تاریخی ایجاد چالش رهبری در انقلاب اسلامی به همان سالهای ابتدایی تشکیل نهضت باز میگردد. حضرت امام(ره) از پیش از مبارزه، بر وحدت روحانیت تأکید داشت و همواره بر محوریت، رهبری و زعامت یک فقیه اصلح و پذیرش ولایت ایشان تأکید داشت. به همین جهت در دوران زعامت آیتاللّه حائری بر حوزۀ علمیه، ایشان را زعیم مسلمین میدانست و در دوران زعامت آیتاللّه بروجردی، تمام تلاش خود را برای تحکیم مرجعیت و زعامت ایشان به کار می برد. امام(ره) برای تحکیم زعامت و ولایت آیتاللّه بروجردی تلاشهای زیادی نمود و دیگر مراجع را نیز به تبعیت از ایشان تشویق مینمود. حتی در مواردی که در مواجهه با رژیم شاه، نظر ایشان با نظر آیتاللّه بروجردی همسو نبود، امام(ره) برای حفظ وحدت روحانیت و تضعیفنشدن زعامت آیتاللّه بروجردی، موضع مستقلی در مقابل ایشان اتخاذ نمیکرد. از اینرو امام (ره) در زمان حیات آیتاللّه بروجردی، بیشتر در نقش مشاور سیاسی مورد اعتماد ایشان شناخته میشد و درست بعد از رحلت آیتاللّه بروجردی بود که امام(ره) احساس تکلیف شرعی نمود و به تقدیر روزگار، در موضع زعامت، ولایت و رهبری مسلمین قرار گرفت.