شرح فرمان

هر سال در ماه مبارک رمضان، هیئت‌دولت دیداری با حضرت آیت‌الله خامنه‌ای دارند که معمولاً با سایر دیدارهای مسئولین متفاوت است و در آن، مباحث فکری و مبنایی و معنوی بر مباحث روز و اجرایی غلبه دارد. و به‌مثابۀ کلاسی است که در آن مبانی حکومت‌داری اسلامی تدریس می‌شود؛ منبع درسی نیز در دوره‌ای کتاب شریف نهج‌البلاغه بوده است.

در کتاب «شرح فرمان» بیانات مقام معظّم رهبری در شرح فرمان امیرالمؤمنین به جناب مالک اشتر، جمع‌آوری شده است. از آنجا که ایشان تأکید بسیاری بر مطالعۀ متن این نامه داشته‌اند، متن نامه و توضیحات معظّم‌له به سبک کتاب‌های «تعلیقه‌نویسی»، با طرحی نو در کنار هم قرار گرفته است. تعلیقه‌نویسی (حاشیه‌نویسی) یکی از سنت‌های مرسوم میان علمای اسلامی است؛ به‌معنای نگارش نکات، نظرات و توضیحات در حاشیۀ کتاب‌های دیگر.

نامۀ پنجاه‌و‌سوم نهج‌البلاغه را امیرالمؤمنین برای جناب مالک اشتر نوشته‌اند، زمانی که حکومت مصر را به او سپردند. نامه طولانی است و مقام معظّم رهبری، قسمت‌های لازم‌تر را من‌بابِ نصیحت، برای مسئولان امروزی بازگو کرده و شرح داده‌اند. آنچه در نامۀ حضرت، به‌عنوان توصیه امیرالمونین به مالک اشتر آمده، چیزهایی است که امروز هم نو است. بااینکه سازمان‌های حکومتی در آن موقع با سازمان‌های حکومتی امروز بسیار تفاوت دارند. لیکن حضرت چون به کارهای تشکیلاتی نپرداخته‌اند، یعنی نوع توصیه‌ها و دستورهای ایشان سازمانی نیست، محتوایی و جهتی است، اینها در همۀ زمان‌ها یکسان است.